چرا پزشکان باید رازدار باشند؟
تاریخ انتشار: ۲۶ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۹۵۳۲۳
به گزارش همشهری آنلاین، گاه این حکمهای اخلاقی، زمینه مقررات قانونی میشوند و قانونگذار را نیز با خود همسو میکنند. البته در عالم حقوق، زشتی افشای اسرار، بهاندازه عالم اخلاق گسترده نیست و مسئولیت حقوقی کسی که راز دیگری را برملا میکند، فقط در پارهای موارد جاری است. بهعنوانمثال، اگر کسی راز دوست خویش را به دیگران بازگو کند، اخلاقاً کاری ناپسند انجام داده است، اما این زشتی اخلاقی، لزوماً سبب نمیشود بتوان از نظر حقوقی نیز او را محکوم ساخت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در قوانین ایران، تنها برای موردی مجازات پیشبینی شده که کسی به دلیل حرفه خود اسراری از دیگران در اختیار دارد، اما در دیگر موارد (دوستی و روابط خانوادگی و...)، برای افشاکنندة راز مجازات در نظر گرفته نشده. علت هم آن است که قانونگذار از اعتماد مشروع افراد در مراجعه به متخصصان حمایت، از حفظ امنیت عمومی در سطح جامعه پاسداری میکند. برخلاف روابط دوستی که مبتنی بر اعتمادهای شخصی است و افراد خود باید آن را مدیریت کنند (و مثلاً به هرکسی اعتماد نکنند و مراقب سخنهای خویش باشند)، در روابط حرفهای و شغلی، کل جامعه از خدشهدار شدن اعتماد افراد لطمه میخورد.
از سوی دیگر، افراد در مراجعه به متخصصان، نه فرصتی برای شناخت روحیات آنان دارند، نه این کار را لازم میشمارند. به همین دلیل نیز نزد پزشک یا وکیل یا روانشناس، بهآسانی شخصیترین وقایع زندگی خویش را که شاید به نزدیکترین دوست و خویشاوند خود نمیگویند، بازگو میکنند؛ بیآنکه نگرانی در مورد عواقب آن داشته باشند.
مثلاً بیماری که به پزشک مراجعه میکند، به راحتی در مورد مشکلات روحی و جسمی خود با او سخن میگوید و گاه از خصوصیترین جنبههای حریم خویش وی را آگاه میسازد؛ بهویژه در مورد بیماریها و اندامی که جزو حریم خصوصی انسانها به شمار میآیند. همچنین کسی که به روانپزشک یا روانشناس مراجعه میکند، گاه از گذشتهها (دوران کودکی و نوجوانی و میانسالی و...) و خصوصیترین مسائل خانوادگی خویش با او سخن میگوید. همچنین است موکل در مراجعه به وکیل که بهواسطه دعوی و خواسته خویش، در مورد مسائل خاص زناشویی یا روابط خانوادگی یا قراردادها و معاملات خود با وکیل مشورت میکند.
به همین دلیل قانونگذار بر خود لازم دانسته با وضع مقرراتی، از این اعتماد و حسن نیت حمایت کند. در بخش تعزیرات از قانون مجازات اسلامی ایران (ماده ۶۴۸)، میخوانیم: «اطبا و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار میشوند، هرگاه در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا کنند، به سه ماه و یک روز تا یک سال حبس یا به یکمیلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم میشوند.»
بنابراین، وظیفه رازداری، ویژه پزشکان نیست و درباره وکلا و مشاوران و...، بهطورکلی هرکس که به مناسبت حرفه خود «محرم اسرار» است نیز اجرا میشود. بهویژه مشاغلی که در آن افراد پیش از اشتغال رسمی باید سوگند بخورند (مانند پزشکی و وکالت)، این وظیفه سنگینتر خواهد بود. در مورد پزشکان، «آییننامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفهای شاغلان حرفههای پزشکی و وابسته» مصوب ۹/۵/۱۳۷۳ هیئتوزیران، برای افشای اسرار بیمار، توبیخ و در صورت تکرار تخلف، محرومیت از اشتغال به حرفههای پزشکی از سه ماه تا یک سال در نظر گرفته است (مواد ۴ و ۳۱).
گذشته از مسئولیتهای کیفری و انتظامی که در قوانین و آییننامهها آمده است، اگر در اثر افشای اطلاعات، به بیمار (یا موکل و...) خسارتی وارد آید، حتی ممکن است علیه کسی که اسرار دیگری را افشا کرده است، دعوای مسئولیت مدنی طرح و از او مطالبة خسارت کرد.
باوجوداین، وظیفه رازداری پزشک استثنائاتی نیز دارد و مطلق نیست: گاهی اوضاع و احوالی پیش میآید که پزشک باید برای رعایت مصالحی، آنچه را از بیمار خویش میداند، به مراجع یا افرادی اعلام کند. آگاه ساختن این مراجع یا افراد، همواره باید به دلایل توجیهپذیری متکی باشد. بهطورکلی، در مواردی که جان یا سلامت فرد یا افرادی در خطر باشد یا مصلحت عمومی اقتضا کند، افشای اسرار بیمار نهتنها جرم و سبب مسئولیت نیست، بلکه وظیفه پزشک خواهد بود.
بهعنوانمثال، اگر یک خلبان هواپیما یا سوزنبان قطار به پزشک مراجعه کند و به او بگوید از بیماری صرع رنج میبرد، برای جلوگیری از در خطر افتادن جان مسافرین، پزشک باید موضوع را گزارش کند. همچنین اگر معلم دبستانی به روانپزشک مراجعه کند و او تشخیص دهد که به دلایل شخصیتی، آن معلم میل به کودکآزاری دارد، باید موضوع را به مقامات مربوطه گزارش دهد یا اگر کسی به پزشک مراجعه و به او اعلام کند که قصد خودکشی یا به قتل رساندن فرد دیگری را دارد، یا پزشک خود در معاینات خویش به این احتمال معقول برسد که چنین خطری در کمین است، باید مقامات مربوط را از موضوع آگاه سازد.
مثال دیگر، حالتی است که یکی از زن و شوهر، مبتلا به بیماریهای مقاربتی است که از راه آمیزش جنسی، به دیگری منتقل میشود. در این حالت، سخن از وظیفه پزشک به آگاه ساختن همسر فرد بیمار به میان میآید.
البته همواره تعیین مواردی که پزشک حق دارد یا مکلف است راز بیمار را افشا کند، آسان نیست و گاه میان علمای اخلاق پزشکی یا حقوقدانان نیز بحث بر سر این مسئله ادامه مییابد. باوجوداین، میتوان موارد استثنایی نقض رازداری پزشک و نیز اصول افشای اطلاعات را بهطورکلی در زیر خلاصه کرد:
۱. مواردی که در قوانین یا آییننامههای خاص، بهعنوان امور استثنایی بیان شده و در آنها پزشک مکلف است در مورد بیمار یا بیماری او، به نهادهای خاصی گزارش بفرستد. قانون «طرز جلوگیری از بیماریهای آمیزشی و بیماریهای واگیردار» مصوب ۱۱/۳/۱۳۲۰ و نیز اصلاحیة آن مصوب ۳۰/۸/۱۳۴۷، از نمونههای این موارد هستند. در این قانون، گزارش بیماریهایی مانند آبله، وبا، اسهال خونی، فلج اطفال، مالاریا و...، از سوی پزشکان اجباری است. همچنین است قانون راجع به ثبت و گزارش اجباری بیماریهای سرطانی مصوب ۵/۷/۱۳۶۳.
۲. مواردی که در جریان رسیدگی قضایی به پروندهای، مقام قضایی برای روشن شدن حقایقی، از پزشک کسب اطلاع میکند. در این موارد نیز، حتی اگر در قانون نیامده باشد، پزشک باید به دستور مقام قضایی احترام بگذارد و اطلاعاتی را که برای کشف حقیقت لازم است، بازگو کند؛ هرچند آن اطلاعات جزو اسرار پزشکی بیمار باشد.
۳. حتی در مواردی که نه در قانون پیشبینی شده و نه حکم قضایی وجود دارد، اگر حفظ جان شخص یا اشخاصی، یا مصلحت جامعه اقتضا کند، پزشک باید در حد ضرورت اطلاعرسانی کند. گزارش احتمال وقوع قتل به پلیس، یا اطلاع دادن برخی بیماریهای خطرناک به همسر بیمار، در این زمره هستند.
۴. در همه این موارد، پزشک باید چند نکته را رعایت کند:
اولاً؛ در حد ضرورت و به میزان نیاز اسرار بیمار را در اختیار بگذارد؛ بنابراین بهعنوانمثال، اگر مقام قضایی برای روشن شدن حقیقت، از قصد جنایت کسی بپرسد، پزشک نباید اتفاقات خصوصی دوران کودکی یا مسائل زناشویی او را که ارتباطی به ماجرا ندارد، بازگو کند.
ثانیاً؛ حتی در مواردی که قانون گزارش امری را اجباری کرده تا جای ممکن گزارش اطلاعات باید محرمانه باشد؛ یعنی تنها به مراکز پیشبینی شده در قانون ارائه شود و پزشک مجاز نیست این اطلاعات را مثلاً در اختیار رسانههای عمومی بگذارد. همچنین، جز در مواردی که ضرورت دارد، گزارشها باید تا جای ممکن بدون ذکر نام و مشخصات بیمار و تنها با اشاره به نوع بیماری باشد.
ثالثاً؛ جز در موارد فوری (مانند خطر قتل) یا مرتبط به امنیت عمومی (مانند شیوع بیماریهای واگیر)، افشای اطلاعات باید تا جای ممکن همراه با مشارکت و کسب رضایت از خود بیمار باشد، اما اگر این امر ممکن نشد، آنگاه پزشک باید بهطور مستقیم عمل کند. بهعنوانمثال تا جایی که ممکن است بیمار به توصیه پزشک عمل کند و همسر خویش را در جریان بیماری خود بگذارد، پزشک نباید مستقیماً وارد عمل شود.
کد خبر 749108 منبع: همشهری آنلاین برچسبها جامعه پزشکی
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: جامعه پزشکی عنوان مثال پزشک مراجعه بیماری ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۹۵۳۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا بدن درد میگیریم؟
آفتابنیوز :
با این حال زمانی که در سرتاسر بدنتان درد احساس میکنید، به احتمال زیاد این وضعیت ناشی از عفونت، بیماری یا دارویی است که مصرف کردهاید.
در ادامه به نقل از «وب ام دی» به چند مورد از دلایل بدن درد میپردازیم:
* مشکل جریان خون
اگر در بازوها، پاها یا هر دو درد دارید، عضلات شما ممکن است خون کافی دریافت نکنند. در ابتدا، ممکن است فقط زمانی که ورزش میکنید متوجه آن شوید، اما به مرور زمان ممکن است هنگام نشستن یا راه رفتن آن را احساس کنید. این معمولاً ناشی از وضعیتی به نام تصلب شرایین است و زمانی رخ میدهد که در لولههایی که خون را به ماهیچههای شما میرسانند، انسداد ایجاد میشود.
* کم کاری تیروئید
این عارضه زمانی رخ میدهد که غده تیروئید شما به اندازه کافی برخی از هورمونهای کلیدی را تولید نمیکند. این وضعیت میتواند باعث درد عضلات و مفاصل و همچنین تورم و حساسیت شود. همچنین این وضعیت میتواند شما را خسته کند و منجر به مشکلات حافظه، نازک شدن مو، خشکی پوست، کلسترول بالا، کند شدن ضربان قلب و مشکلات دیگر شود. پزشک شما میتواند یک آزمایش خون ساده انجام دهد تا متوجه شود آیا کم کاری تیروئید دارید یا خیر. داروها میتوانند به جایگزینیِ هورمونهای از دست رفته کمک کنند.
* آنفلوآنزا یا سایر عفونتها
هنگامی که ویروس آنفلوآنزا وارد بدن میشود، تب و احتقان را به همراه میآورد و میتواند باعث درد ماهیچههای شما به خصوص در پشت، پاها و بازوها شود. معمولاً در عرض یک هفته یا بیشتر به خودی خود بهبود مییابد، اما اگر بهبود نیافت با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر مشکلات سلامتی دیگری دارید و آنفلوآنزا میگیرید یا سرفهای دارید که از بین نمیرود، باید این شرایط را نیز بررسی کنید. سایر عفونتها از جمله کووید۱۹ و اچ آی وی نیز میتوانند باعث دردهای عضلانی شما شوند.
* داروها
داروهایی به نام استاتینها برای کنترل کلسترول بالا استفاده میشود و حدود ۳۰ درصد از افرادی که این داروها را مصرف میکنند میگویند درد عضلانی دارند. اگر این اتفاق برای شما افتاده است، با پزشک خود صحبت کنید. آنها ممکن است بتوانند داروی متفاوتی به شما بدهند.
* لوپوس
این یک نوع بیماری خودایمنی است و باعث میشود سیستم ایمنی که به طور معمول به محافظت از بدن کمک میکند، به بافتها و اندامها حمله کند. زمانی که لوپوس مفاصل یا ماهیچههای شما را تحت تاثیر قرار میدهد، میتواند آنها را سفت کند و حرکت آنها باعث درد شود. هیچ درمانی وجود ندارد، اما داروها و ورزشهای خاص میتوانند به کنترل علائم کمک کنند. با پزشک خود در مورد اینکه چه چیزی برای شما بهتر است، صحبت کنید.
* روماتیسم مفصلی
این نیز یک بیماری خودایمنی است - عمدتاً مفاصل را تحت تأثیر قرار میدهد و میتواند منجر به از دست دادن استخوان شود. این شرایط میتواند باعث درد و التهاب در سراسر بدن شود و مفاصل شما ممکن است به شکلهای عجیب و غریب متورم شوند. دارو و فیزیوتراپی میتواند به کاهش علائم کمک کند، اما هیچ درمانی وجود ندارد. در برخی موارد ممکن است برای ترمیم مفاصل آسیب دیده به جراحی نیاز داشته باشید.
* درماتومیوزیت
این بیماری خودایمنی عضلات و مفاصل را دردناک میکند و باعث ایجاد بثورات دردناک، خارش دار، قرمز یا بنفش روی پلکهای شما میشود. همچنین روی بند انگشتان، آرنجها، زانوها و انگشتان پا لکههایی ایجاد میکند، میتواند پوست شما را خشک کند، موهای شما را نازک کند و باعث تورم و تحریک پوست اطراف ناخنهای دست شود. ممکن است بر اثر عفونت، داروها یا سرطان ایجاد شود. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما پزشک میتواند به شما در مدیریت علائم با داروها و فیزیوتراپی کمک کند.
* فیبرومیالژیا
این وضعیت میتواند باعث درد در مفاصل و ماهیچهها و همچنین مشکلاتی در خواب، خلق و خو و حافظه شود. دانشمندان فکر میکنند زمانی اتفاق میافتد که مغز سیگنالهای درد معمولی و خفیف را دریافت و به اشتباه آنها را تشدید کند. ممکن است بر اثر بیماری، جراحی یا استرس شدید روانی ایجاد شود. دارو میتواند علائم را کاهش دهد و ورزش و تکنیکهای آرام سازی مانند یوگا نیز ممکن است سودمند باشد.
* آرتریت پسوریاتیک
این وضعیت ترکیبی از التهاب مفصل و یک اختلال پوستی است. مفاصل دست ها، انگشتان، پاها، زانوها و جاهای دیگر ممکن است احساس سفتی داشته باشند. درد ممکن است فقط در یک طرف بدن ظاهر شود یا در هر دو طرف متقارن باشد. آرتریت پسوریاتیک ممکن است دامنه حرکتی شما را محدود کند و صبحها شما را خسته کند.
* پلی میوزیت
این عارضه زمانی اتفاق میافتد که چیزی – احتمالاً یک ویروس یا مشکلی در سیستم ایمنی شما – باعث التهاب ماهیچههای سراسر بدن به ویژه در شکم، شانهها، بالای بازوها و قلب شود. با گذشت زمان، ماهیچههای شما شروع به شکستن میکنند و ممکن است قورت دادن یا نفس کشیدن سخت باشد. پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش التهاب یا آرام کردن سیستم ایمنی بدن و فیزیوتراپی را برای کمک به بازیابی قدرت عضلانی پیشنهاد کند.
* سندرم خستگی مزمن
علامت اصلی این وضعیت خستگی شدید است که با هیچ چیز دیگری قابل توضیح نیست. ممکن است با ورزش یا فشار روانی بدتر شود، اما استراحت آن را بهتر نمیکند. همچنین ممکن است درد عضلانی، مشکلات حافظه، گلودرد، درد مفاصل و سردرد داشته باشید و نتوانید خوب بخوابید. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما دارو و فیزیوتراپی میتواند به مدیریت علائم شما کمک کند.
* تب منقوط کوههای راکی
باکتری به نام R. rickettsii باعث آن میشود و نیش کنه معمولاً نحوه ابتلا به آن است. بیشتر علائم آنفلوآنزا مانند تب، لرز، سردرد، حالت تهوع، بی خوابی و دردهای عضلانی را دارد. بثوراتی که خارش ندارند پس از چند روز میتوانند روی مچ دست و مچ پا ظاهر شوند و سپس پخش شوند. آنتی بیوتیکها آن را درمان میکنند و هر چه زودتر آنها را مصرف کنید بهتر است. اگر درمان نشود، میتواند منجر به التهاب در ریهها، قلب و مغز و سپس نارسایی کلیه شود.
* بیماری لایم
باکتریهای ناشی از نیش کنه نیز باعث این بیماری میشوند. این بیماری میتواند باعث تب، لرز، خستگی، بدن درد و سردرد شود. لایم همچنین میتواند منجر به ایجاد بثورات نیز شود. بیماری لایم با آنتی بیوتیک درمان میشود، اما برخی از افراد پس از اتمام دارو همچنان درد و خستگی دارند.
* اسپوندیلیت آنکیلوزان
این یک نوع آرتریت مزمن است که ستون فقرات و گاهی اوقات سینه، زانو و ... را نیز ملتهب میکند. این بیماری باعث درد و سفتی عضلات به خصوص در صبح میشود. موارد جدی میتواند منجر به از دست دادن حرکت در پشت و کمر شود، زیرا استخوانهای ستون فقرات در کنار هم رشد میکنند. همچنین ممکن است بر گردن تأثیر بگذارد. در صورت مشاهده علایم با پزشک خود صحبت کنید، زیرا درمان اولیه میتواند به مدیریت این بیماری کمک کند.
* پلیمیالژیا روماتیکا
این عارضه به سرعت باعث درد و سفتی در شانهها، گردن، بازوها یا رانها میشود که میتواند در صبح بدتر شود. همچنین ممکن است تب، خستگی، کاهش وزن، افسردگی و بی اشتهایی داشته باشید. پزشکان فکر میکنند ژنهای خاصی میتوانند احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش دهند. چیزی در محیط، مانند ویروس نیز ممکن است نقش داشته باشد. استروئیدها میتوانند درد و التهاب را کاهش دهند و علائم شما ممکن است از بین بروند، اما این وضعیت میتواند عود کند.
علاوه بر مواردی که در بالا عنوان شد، دکتر «پراساد کاسبکار»، یک متخصص در این باره میگوید: انواع خاصی از بدن درد میتواند با سرطان مرتبط باشد و باید بسیار آگاه بود که این نوع از دردها ممکن است جدیتر باشد. به طور کلی، بدندرد مرتبط با سرطان دارای دو یا سه ویژگی است.
دکتر کاسبکار انواع دردهای بدن که میتواند نشان دهنده رشد سلولهای سرطانی باشد را اینگونه فهرست میکند:
* دردی که با قطع دارو عود میکند
چنین دردی معمولاً طولانی مدت است و فقط با داروها یا درمانهای خاص برای درد تسکین مییابد. با قطع دارو ممکن است درد عود کند.
* دردی که با علایم نگرانکننده همراه است
درد ممکن است با علایم خاص دیگری مانند کاهش وزن، کاهش اشتها، سرفه، خلط خونی، خون در ادرار و بسیاری از علایم دیگر همراه باشد.
* درد در قسمتهای خاصی از بدن بدون بیماری زمینهای
ویژگی کلیدی سوم و بسیار مهم این است که این گونه از بدندردهای مرتبط با سرطان معمولاً به طور خاص در نواحی مانند کمر یا بالای شکم نزدیک کبد یا در قسمتهای خاصی از بدن مانند استخوان قرار دارند. همچنین هیچ عامل مستعد کننده یا سابقهای از تروما یا بیماری وجود ندارد. این نوع بدن دردها در صورت مداوم بودن باید به طور کامل بررسی شوند.
دکتر کاسبکار میگوید: اگر درد مداوم در کل بدن یا بهطور خاص در ناحیهای از بدنتان احساس میکنید، باید به جای مصرف داروهای مُسکن برای برطرف کردن موقتی آن، با مراجعه به پزشک متخصص، علت اصلی درد را شناسایی و روند درمان را آغاز کنید.
مطالعات نشان میدهد که سلامت عاطفی فرد میتواند بر تجربه درد تأثیر بگذارد. درک علت درد و یادگیری روشهای موثر برای مقابله با آن میتواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.
استراتژیهای کلیدی مدیریت درد عبارتند از:
- داروهای ضد درد
- درمانهای فیزیکی (مانند ماساژ، آب درمانی و ورزش)
- درمانهای روانشناختی (مانند درمان شناختی رفتاری، تکنیکهای آرامسازی و مدیتیشن)
- تکنیکهای ذهن و بدن (مانند طب سوزنی)
منبع: خبرگزاری ایسنا